more more cleaning

testi_2/EpistolaXIII_2.txt

@@ -18,7 +18,7 @@ Telephus et Peleus etc.*
 Et per hoc patet quod comedia dicitur presens opus. Nam si ad materiam respiciamus, a principio horribilis et fetida est, quia Infernus, in fine prospera, desiderabilis et grata, quia Paradisus; ad modum loquendi, remissus est modus et humilis, quia locutio uulgaris, in qua et muliercule comunicant. Et sic patet quare Comedia dicitur. Sunt et alia genera narrationum poeticarum, sicut carmen bucolicum, elegia, satira, et sententia uotiua, ut etiam per Oratium patere potest in sua Poetria; sed de istis ad presens nichil dicendum est. 
 Potest amodo patere quomodo assignandum sit subiectum partis oblate. Nam si totius operis litteraliter sumpti sic est subiectum, status animarum post mortem non contractus sed simpliciter acceptus, manifestum est quod hac in parte talis status est subiectum, sed contractus, scilicet status animarum beatarum post mortem. Et si totius operis allegorice sumpti subiectum est homo, prout merendo et demerendo per arbitrii libertatem est iustitie premiandi et puniendi obnoxius, manifestum est in hac parte hoc subiectum contrahi, et est homo, prout merendo obnoxius est iustitie premiandi. 
 Et sic patet de forma partis per formam assignatam totius; nam, si forma tractatus in toto est triplex, in hac parte tantum est duplex, scilicet diuisio cantuum et rithimorum. Non eius potest esse propria forma diuisio prima, cum ista pars sit prime diuisionis. 
-Patet etiam libri titulus seu de libri titulo. Nam titulus totius libri est *Incipit Comedia*, et cetera; titulus autem huius partis est: *Incipit cantica tertia Comedie Dantis, et cetera, que dicitur Paradisu*. 
+Patet etiam libri titulus seu de libri titulo. Nam titulus totius libri est *Incipit Comedia*, et cetera; titulus autem huius partis est: *Incipit cantica tertia Comedie Dantis, et cetera, que dicitur Paradisus*. 
 Inquisitis hiis tribus in quibus uariatur pars a toto, uidendum est de aliis tribus in quibus nulla uariatio est a toto ad partem. Agens igitur totius et partis est ille qui dictus est, et totaliter uidetur esse. 
 Finis totius et partis esse posset et multiplex, scilicet propinquus et remotus; sed, omissa subtili inuestigatione, dicendum est breuiter quod finis totius et partis est remouere uiuentes in hac uita de statu miserie et perducere ad statum felicitatis. 
 Genus uero phylosophie, sub quo hic in toto et parte proceditur, est morale negotium, siue ethica, quia non ad speculandum, sed ad opus inuentum est totum et pars. Nam si in aliquo loco uel passu pertractatur ad modum speculatiui negotii, hoc non est gratia speculatiui negotii, sed gratia operis; quia, ut ait Phylosophus in secundo Methaphysicorum, *ad aliquid et nunc speculantur practici* aliquando. 
@@ -34,7 +34,7 @@ Et dicitur Empyreum, quod est idem quod celum igne sui ardoris flagrans; non quo
 Quod autem de diuina luce plus recipiat, potest probari per duo: primo, per suum omnia continere et a nullo contineri; secundo, per sempiternam suam quietem siue pacem. Quantum ad primum, probatur sic: continens se habet ad contentum in naturali situ, sicut formatiuum ad formabile, ut habetur in quarto Physicorum; sed in naturali situ totius uniuersi primum celum est omnia continens; ergo se habet ad omnia sicut formatiuum ad formabile, quod est se habere per modum cause. Et cum omnis uis causandi sit radius quidam influens a prima causa que Deus est, manifestum est quod illud celum quod magis habet rationem cause, magis de luce diuina recipit. 
 Quantum ad secundum, probatur sic: omne quod mouetur, mouetur propter aliquid quod non habet, quod est terminus sui motus; sicut celum lune mouetur propter aliquam partem sui, que non habet illud ubi ad quod mouetur; et quia sui pars quelibet non adepto quolibet ubi, quod est impossibile, mouetur ad aliud, inde est quod semper mouetur et nunquam quiescit, et est eius appetitus. Et quod dico de celo lune intelligendum est de omnibus preter primum. Omne ergo quod mouetur est in aliquo defectu, et non habet totum suum esse simul. Illud igitur celum quod a nullo mouetur, in se in qualibet sui parte habet quicquid potest modo perfecto, ita quod motu non indiget ad suam perfectionem. Et cum omnis perfectio sit radius primi, quod est in summo gradu perfectionis, manifestum est quod celum primum magis recipit de luce primi, qui est Deus. Ista tamen ratio uidetur arguere a destructionem antecedentis, ita quod simpliciter et secundum formam arguendi non probat. Sed si consideremus materiam eius, bene probat, quia de quodam sempiterno, in quo potest defectus sempiternari: ita quod, si Deus non dedit sibi motum, patet quod non dedit sibi materiam in aliquo egentem. Et per hanc suppositionem tenet argumentum ratione materie; et est similis modus arguendi ac si dicerem: Si homo est, est risibile; nam in omnibus conuertibilibus tenet similis ratio gratia materie. Sic ergo patet: cum dicit *in illo celo, quod plus de luce Dei recipit*, intelligit circumloqui Paradisum, siue celum Empyreum. 
 Premissis quoque rationibus consonanter dicit Phylosophus in primo De celo ubi dicit quod celum *tanto habet honorabiliorem materiam istis inferioribus, quanto magis elongatum est ab hiis que hic*. Ad hoc etiam posset adduci quod dicit Apostolus ad Ephesios de Christo: *Qui ascendit super omnes celos, ut adimpleret omnia*. Hoc est celum delitiarum Domini, de quibus delitiis dicitur contra Luciferum per Ezechielem: *Tu signaculum similitudinis, sapientia plenus et perfectione decorus, in deliciis Paradisi Dei fuisti*. 
-Et postquam dixit quod fuit in loco illo Paradisi per suam circumlocutionem, prosequitur dicens se uidisse aliqua que recitare non potest qui descendit. Et reddit causam, dicens quod intellectus in tantum profundat se in ipsum desiderium suum, quod est Deus, quod memoria sequi non potest. Ad que intelligenda sciendum est quod intellectus humanus in hac uita, propter connaturalitatem et affinitatem quam habet ad substantiam intellectualem separatam, quando eleuatur, in tantum eleuatur, ut memoria post reditum deficiat, propter transcendisse humanum modum. Et hoc insinuatur nobis per Apostolum ad Corinthios loquentem, ubi dicit: *Scio hominem, siue in corpore siue extra corpus nescio, Deus scit, raptum usque ad tertium celum, et uidit arcana Dei, que non licet homini loqui*. Ecce, postquam humanam rationem intellectus ascensione transierat, quid extra se ageretur non recordabatur. Hoc etiam insinuatur nobis in Matheo, ubi tres discipuli *ceciderunt in faciem suam*, nichil postea recitantes, quasi obliti. Et in Ezechiele scribitur: *Uidi, et cecidi in faciem meam*. Et ubi ista inuidis non sufficiant, legant Richardum de Sancto Uictore in libro De Contemplatione, legant Bernardum in libro De Consideratione, legant Augustinum in libro De Quantitate Anime, et non inuidebunt. Si uero in dispositionem eleuationis tante propter peccatum loquentis oblatrarent, legant Danielem, ubi et Nabuchodonosor inuenient contra peccatores aliqua uidisse diuinitus, obliuionique mandasse. Nam  *qui oriri solem suum facit super bonos et malos, et pluit super iustos et iniustos*, aliquando misericorditer ad conuersionem, aliquando seuere ad punitionem, plus et minus, ut uult, gloriam suam quantumcunque male uiuentibus manifestat. 
+Et postquam dixit quod fuit in loco illo Paradisi per suam circumlocutionem, prosequitur dicens se uidisse aliqua que recitare non potest qui descendit. Et reddit causam, dicens quod intellectus in tantum profundat se in ipsum desiderium suum, quod est Deus, quod memoria sequi non potest. Ad que intelligenda sciendum est quod intellectus humanus in hac uita, propter connaturalitatem et affinitatem quam habet ad substantiam intellectualem separatam, quando eleuatur, in tantum eleuatur, ut memoria post reditum deficiat, propter transcendisse humanum modum. Et hoc insinuatur nobis per Apostolum ad Corinthios loquentem, ubi dicit: *Scio hominem, siue in corpore siue extra corpus nescio, Deus scit, raptum usque ad tertium celum, et uidit arcana Dei, que non licet homini loqui*. Ecce, postquam humanam rationem intellectus ascensione transierat, quid extra se ageretur non recordabatur. Hoc etiam insinuatur nobis in Matheo, ubi tres discipuli *ceciderunt in faciem suam*, nichil postea recitantes, quasi obliti. Et in Ezechiele scribitur: *Uidi, et cecidi in faciem meam*. Et ubi ista inuidis non sufficiant, legant Richardum de Sancto Uictore in libro De Contemplatione, legant Bernardum in libro De Consideratione, legant Augustinum in libro De Quantitate Anime, et non inuidebunt. Si uero in dispositionem eleuationis tante propter peccatum loquentis oblatrarent, legant Danielem, ubi et Nabuchodonosor inuenient contra peccatores aliqua uidisse diuinitus, obliuionique mandasse. Nam *qui oriri solem suum facit super bonos et malos, et pluit super iustos et iniustos*, aliquando misericorditer ad conuersionem, aliquando seuere ad punitionem, plus et minus, ut uult, gloriam suam quantumcunque male uiuentibus manifestat. 
 Uidit ergo, ut dicit, aliqua que referre nescit et nequit rediens. Diligenter quippe notandum est quod dicit *nescit et nequit*: nescit quia oblitus, nequit quia, si recordatur et contentum tenet, sermo tamen deficit. Multa namque per intellectum uidemus quibus signa uocalia desunt: quod satis Plato insinuat in suis libris per assumptionem metaphorismorum; multa enim per lumen intellectuale uidit que sermone proprio nequiuit exprimere. 
 Postea dicit se dicturum illa que de regno celesti retinere potuit, et hoc dicit esse materiam sui operis; que qualia sint et quanta, in parte executiua patebit. 
 Deinde cum dicit: *O bone Apollo*, facit inuocationem suam. Et diuiditur ista pars in partes duas: in prima inuocando petit, in secunda suadet Apollini petitionem factam, remunerationem quandam prenuntians; et incipit secunda pars ibi: *O diuina uirtus*. Prima pars diuiditur in partes duas: in prima petit diuinum auxilium; in secunda tangit necessitatem sue petitionis, quod est iustificare ipsam, ibi: *Hucusque alterum iugum Parnassi*.